Mechanizmy ochrony Rynku Wewnętrznego przed światem zewnętrznym
Te najbardziej klasyczne mechanizmy ochrony Rynku Wewnętrznego to procedury antydumpingowe.
Dumping oznacza sprzedaż towarów za granicę po cenie niższej od ceny osiąganej na rynku rodzimym. Dumpingiem jest też sprzedaż towarów w innym państwie (poniżej kosztów ich wytworzenia). Reakcją na dumping jest uruchomienie procedur antydumpingowych, których efektem może być m.in. cło antydumpingowe. Następuje to po stwierdzeniu szkody lub jej groźby dla przemysłu i handlu określonego państwa lub grupy państw (np. krajów członkowskich Unii Europejskiej). Układ Europejski zawiera klauzulę antydumpingową, pozwalającą Polsce i Wspólnotom Europejskim stosować odpowiednie środki przeciwko takim praktykom.
W historii stosunków Polski i Unii Europejskiej miało miejsce kilka postępowań antydumpingowych wszczętych przez Unię, w związku ze sprzedażą polskich produktów na rynkach Unii (np. palet drewnianych i cynku). Polska dotychczas nie stosowała procedur antydumpingowych wobec producentów z Unii Europejskiej.Ograniczenia w swobodzie przepływu towarów w Unii Europejskiej
Regułą Rynku Wewnętrznego jest założenie, iż w obrotach między państwami członkowskimi Unii Europejskiej zakazane są ograniczenia ilościowe w przewozie oraz wszelkie środki wywierające podobny skutek. Poza tym w obrotach między krajami członkowskimi zakazane są ograniczenia ilościowe w wywozie oraz wszelkie środki wywierające podobny skutek. Okazuje się jednak, iż mimo tych postanowień Unia Europejska nie wyłącza możliwości ustanowienia zakazów lub ograniczeń przywozu, wywozu lub tranzytu, uzasadnionych: względami moralności publicznej, porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego; ochroną zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt lub ochroną roślin, ochroną majątku narodowego posiadającego wartość artystyczną, historyczną lub archeologiczną, lub też ochroną własności przemysłowej i handlowej. Powyższe zakazy i ograniczenia nie powinny jednak stanowić środków samowolnej dyskryminacji ani zamaskowanego ograniczenia handlu miedzy krajami członkowskimi UE.
Polityka gospodarcza, przemysłowa i handlowa Unii Europejskiej
Zgodnie z Traktatem o Wspólnocie Europejskiej zadaniem polityki gospodarczej Unii Europejskiej jest wspieranie harmonijnego rozwoju działań gospodarczych poprzez utworzenie Rynku Wewnętrznego i Unii Gospodarczo-Walutowej. Celem polityki gospodarczej jest: trwały wzrost gospodarczy; jak najniższy poziom inflacji, wysoki poziom zatrudnienia i opieki społecznej. Istotny jest też m.in. wzrost stopy życiowej, wolna konkurencja; stabilne ceny, równowaga bilansu płatniczego oraz solidarność pomiędzy państwami członkowskimi.
Realizacji tych celów służyć mają przede wszystkim: zniesienie ceł i innych ograniczeń przywozowych i wywozowych, eliminacja utrudnień w przepływie towarów, osób, usług i kapitału, oraz zbliżanie regulacji prawnych. Głównym osiągnięciem Unii Europejskiej w realizacji polityki gospodarczej jest Unia Gospodarczo-Walutowej wraz ze wspólną walutą EURO jako jedynym środkiem płatniczym.
W zakresie polityki przemysłowej główne działania Unii Europejskiej zmierzają do przyspieszania dostosowywania się przemysłu do zmian strukturalnych oraz tworzenia klimatu sprzyjającego inicjatywom i rozwojowi przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i średnich. Polityka przemysłowa prowadzi do rozszerzenia współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami oraz popiera lepsze wykorzystanie potencjału przemysłowego. Ważną rolę odgrywają także badania i rozwój techniki. Wyraża się to m.in. w pomocy finansowej, zamówieniach publicznych, pośrednictwie w kooperacji oraz transferze technologii.
Polityka handlowa natomiast obejmuje handel towarami, jak i usługami wraz z wynikającym z niego obrotem płatniczym. Polityka handlowa opiera się na ujednoliconych zasadach zwłaszcza w stosunku do zmian stawek celnych, zawierania umów celnych i handlowych, ujednolicenia działań liberalizacyjnych, i polityki eksportowej oraz środków chroniących handel. Głównym jej celem jest harmonijny rozwój handlu światowego oraz znoszenie ograniczeń w handlu międzynarodowym. Podstawą realizacji wspólnej polityki handlowej jest wspólna taryfa celna i w rezultacie tego unia celna. Do klasycznych umów handlowych należą umowy o strefie wolnego handlu (np. z państwami EFTA) oraz umowy o handlu i współpracy (poprzedzające umowy stowarzyszeniowe z krajami Europy Środkowo-Wschodniej).
Rynek Wewnętrzny czyli Rynek Jednolity
Rynek Wewnętrzny czy też Jednolity Rynek obejmuje obszar Unii Europejskiej bez granic wewnętrznych, na którym funkcjonuje swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału.
O działaniach na rzecz Rynku Wewnętrznego mówiła już przedłożona przez Komisję Europejską w 1985 r. „Biała Księga w sprawie Utworzenia Jednolitego Rynku (Wewnętrznego)”. Był to zbiór 282 aktów prawnych niezbędnych dla funkcjonowania Jednolitego Rynku. Decydujące znaczenie dla realizacji Rynku Wewnętrznego miało przyjęcie Jednolitego Aktu Europejskiego (1986 r.) i Traktatu o Unii Europejskiej (z Maastricht – 1992 r.). Do sukcesów w kształtowaniu Rynku Wewnętrznego zaliczyć można m.in. liberalizację obrotu kapitałowego, otwarcie rynków zaopatrzenia, rozszerzanie regulacji wspólnotowej na dotąd „wyłączone dziedziny” (np.: energia, transport, telekomunikacja) oraz liberalizację usług finansowych i transportowych.
Istotnym elementem funkcjonowania Rynku Wewnętrznego jest harmonizacja prawa. Zgodnie z Traktatem o Wspólnocie Europejskiej harmonizację prawną należy rozumieć jako dostosowywanie, uzgadnianie i ujednolicanie regulacji prawnych państw członkowskich w stopniu koniecznym dla funkcjonowania Rynku Wewnętrznego Unii Europejskiej. Owoce Rynku Wewnętrznego w cyfrach to: wśród 100 obywateli Unii – 7 pracuje w rolnictwie, 32 w przemyśle i aż 61 w usługach (wysokość zatrudnienia w sektorze usług wskazuje wprost proporcjonalnie na poziom rozwoju gospodarczego) dla porównania w Polsce odpowiednio 31os./ 33os./ 37os.